Odruchy bezwarunkowe - informacja dla rodziców

Co to jest odruch?

Jest to reakcja organizmu na  bodziec. Może to być bodziec zewnętrzny, docierający do nas ze środowiska, które nas otacza, lub bodziec wewnętrzny, wygenerowany przez nasz organizm. Na żądany bodziec dziecko zareaguje  odruchem. Jest to element działalności nerwowej zachodzący przy udziale ośrodkowego układu nerwowego naszego organizmu.

Tak więc odruch jest odpowiedzią na przejście impulsów nerwowych po łuku odruchowym.

Możemy mówić o odruchach wrodzonych (bezwarunkowych) i nabytych (warunkowych ).

Odruchy wrodzone - są to odruchy podstawowe, niezbędne do utrzymania życia. Na przykład wydzielanie skoków trawiennych podczas jedzenia. Odruch bezwarunkowy - jest to bezpośrednia reakcja na daną podnietę.

Odruch warunkowy - jest to odruch  wyuczony. Powstaje w wyniku wielokrotnego kojarzenia bodźca bezwarunkowego. Skojarzenie jedzenia z zaspokojeniem głodu może wywołać wydzielanie soków trawiennych na sam widok jedzenia.

Odruchy noworodka

Noworodek wykazuje pewną liczbę odruchów. Tuż po urodzeniu bardzo wyraźnie zaznaczają się odruchy:

• odruch ssania - polega na niezwykle energicznym ssaniu kciuka lub brodawki sutkowej. Praktycznie każde dotknięcie okolic ust noworodka powoduje u niego natychmiastowe szukanie pożywienia - co przejawia się braniem do ust wszystkiego co może uchwycić i ssać. Odruch ssania jest ściśle powiązany z odruchem Rootinga

• odruch Rootinga: jeżeli dotkniemy policzek noworodka, odwróci on głowę    w kierunku bodźca, otworzy usta i będzie chciało ssać. Odruch występuje do 3-4 miesiąca.
• odruch chwytny: gdy położymy palec na wewnętrznej stronie dłoni dziecka, dziecko tę dłoń silnie zaciśnie. Odruch ten występuje  w wieku dziecka od 3-4 miesięcy
• odruch Moro inaczej odruch obejmowania - pojawia się tuż po urodzeniu i utrzymuje do 3 miesiąca życia. Jest oznaką prawidłowego funkcjonowania układu równowagi. W sytuacji barku tego odruchu należy podejrzeć uszkodzenie ośrodkowego układu nerwowego. Po zadziałaniu jakiegokolwiek gwałtownego bodźca np. podniesienie noworodka za obie ręce do góry i opuszczenie bez podtrzymania główki, poruszenie łóżeczkiem, dziecko odwodzi i prostuje ramiona, otwiera dłonie, przekręca główkę w jedną stronę.
• odruch “chodzenia”: trzymając dziecko pod pachami,     podniesie ono jedną nogę, wysunie ją do przodu, po         czym wykona to samo drugą nogą. Wygląda to jakby      chodziło. Odruch występuje jakieś w okresie 2  miesiąca   życia.
• odruch Babińskiego - odruch ten występuje fizjologicznie do drugiego roku życia. Polega na wyprostowaniu dużego palca u stóp z jednoczesnym zgięciem pozostałych paluszków podeszwowo. Odruch ten jest wywoływany przez drażnienie skóry bocznej powierzchni stopy.
• niesymetryczny toniczny odruch szyjny- wyzwala się przy ułożeniu dziecka na plecach. Odruch ten polega na prostowaniu kończyn po tej stronie, w którą zwrócona jest twarz i na zgięciu kończyn po stronie przeciwnej. Odruch jest od urodzenia. Znika zwykle po 3- 4 miesiącu życia.
• odruch Galanta - inaczej wygięcie grzbietowe - uzyskuje się przez drażnienie okolicy przykręgosłupowej pleców. Następuje wówczas zgięcie grzbietu w stronę drażnioną.
• odruch Szala - przy obejmowaniu ręką noworodka leżącego na plecach kieruje się on do boku po przeciwnej stronie, unosząc łokieć ponad tułów dziecka. U noworodka donoszonego ręka nie dochodzi do wyrostka barkowego, a łokieć nie sięga do linii środkowej ciała.
• skrzyżowany odruch wyprostu - drażnienie powierzchni podeszwowej stopy lekko wyprostowanej kończyny dolnej. Efekt: w pierwszej fazie uzyskujemy zgięcie przeciwstawnej nogi - w drugiej fazie, jej przywodzenie, a w trzeciej - wyprostu.